سرمایه‌گذاری در نوآوری همیشه با افت‌و‌خیزهای بسیاری مواجه بوده است. اگرچه ماهیت این حوزه به خودی خود چالش‌پذیر بوده اما در سال گذشته نوسانات ارزی و اقتصادی کشور و همچنین قیمت‌های ناگهانی تأثیرات گسترده‌ای بر سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایران داشته است. این امر می‌تواند سرمایه‌گذاران را به رویکردهای مختلفی برای مدیریت ریسک و سوددهی وادار کند. به طور کلی، اقتصاد پرنوسان می‌تواند تأثیرات متنوعی بر سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایران داشته باشد و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران را تحت تأثیر قرار دهد. به همین خاطر به سراغ یکی از فعالان حوزه سرمایه‌گذاری جسورانه رفتیم و از او درباره چالش‌های سال گذشته و پیش‌بینی سال جدید پرسیدیم. در ادامه گفت‌وگوی تریبون‌نیوز را با مجید کمالو، هم‌بنیان‌گذار رتیبا می‌خوانید.
آقای کمالو سال گذشته را در فضای سرمایه‌گذاری کشور چطور ارزیابی کردید و خواسته شما از نهادحاکمیت چیست؟
در سال گذشته در زمینه نرخ ارز، ما وضعیت باثباتی داشتیم، اما تورم همچنان در کشور تمام ابعاد کسبوکارها را تحت تاثیر قرار می‌داد. در فضای سرمایه‌گذاری خطرپذیر و نوآوری کشور نگرش سرمایه‌گذاری بلندمدت تقریبا کمرنگ شد تا جایی‌که شاهد کاهش سرمایه‌گذاری خطرپذیر بودیم. از طرفی تامین‌مالی‌های کوتاه‌مدت روی سکوی‌های کراود فاندینگ (Crowdfunding) با نرخ‌های نسبتا بالا زیاد شد و کسبوکارها متوجه شدند که می‌توانند با نرخ‌های بالا از روی سکوها تامین مالی کنند. طبیعتا با وضعیت فعلی کشور قرار نیست که روند سرمایه‌گذاری در نوآوری متوقف شود. در حال حاضر، فقط کسانی سرمایه‌گذاری می‌کنند که هدفمندند و در زنجیره ارزش خودشان به دنبال توسعه کسبوکارهای نوآورانه و کوچک هستند.
با توجه به این موضوعات، فعالیت سی‌وی‌سی‌ها در سال 1402 افزایش یافت و قانون‌گذاری دولت با توجه به موضوع معافیت مالیاتی به این فرآیند کمک کرد. شرکت‌های بزرگ و هلدینگ‌های صنعتی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در حوزه نوآوری شدند، اما با توجه به اینکه هنوز کسی نتوانسته است از معافیت مالیاتی استفاده کند خواسته ما از رگولاتور شفافیت موضوع معافیت مالیاتی است، چراکه اگر قانون‌گذار در این زمینه سلیقه‌ای عمل نکند و آن را درقالب قانونی منسجم و مشخص برای کسبوکارها ارائه کند، باعث رونق در حوزه سرمایه‌گذاری کشور
خواهد شد. من فکر می‌کنم فضای سرمایه‌گذاری وی‌سی تا چند سال آینده در ایران با هیجان و رونق گذشته فعال نباشد و در حد بذرپاشی برای شکل‌گیری هسته‌های فناور ادامه می‌یابد و در نهایت خروجی آنها برای سی‌وی‌سی‌ها ارسال می‌شود.
سال جدید را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
تورم همچنان در سال 1403 حاکم خواهد بود و طبیعتا فضای نوآوری با رکود مواجه خواهد شد. در سال آینده سرمایه‌گذاری سخت‌تر خواهد شد و سرمایه‌گذاران با وسواس بیشتری سرمایه‌گذاری خواهند کرد، در ادامه اقدامات سال 1402، تامین مالی گران‌قیمت و کوتاه مدت روی سکوها انجام می‌شود؛ به نحوی‌که اثرات آن به طور جداگانه باید بر کسبوکارها بررسی شود. به‌نظرم سال آینده سرمایه‌گذاری بیش از 2 هزار میلیارد تومان در حوزه سی‌وی‌سی کشور اتفاق می‌افتد و احتمالا منابع بانکی در کشور کاهش می‌یابد، در نتیجه شرکت‌ها در این شرایط باید بر روی مدل بوت‌استرپ و رسیدن به نقطه سر به سر تلاش کنند. به‌نظرم چالش اصلی کسبوکارها در سال آینده، مدیریت هزینه‌ها و حقوق است؛ شرکت‌ها باید برنامه‌‌هایی با رشد معقول و کم ریسک را انتخاب کنند.
نویسنده: هانیه عرفانی‌نژاد