مجوز فعالیت سندباکس در بازار سرمایه، بانک مرکزی، بیمه مرکزی، وزارت صمت و وزارت ارتباطات صادر شده اما تاکنون طرحی در این محیط تنظیمگری به نتیجه نرسیده است. رئیس مرکز فناوری اطلاعات، امنیت فضای مجازی و اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد دلیل استقبال کم از سندباکس را هزینه بر بودن تغییر مقررات، ضعف اطلاعاتی و عدم شفافیت در طرحهای ارائه شده میداند و تأکید کرد: «سندباکسهای بخشی مکلف به ارائه برنامه برای ششماهه دوم سال هستند و در صورت به نتیجه نرسیدن طرحها، مجوز فعالیت آنها لغو و تصمیمگیری درباره طرحهای مربوطه به کارگروه سندباکس محول خواهد شد.»
احمد تقوایی نجیب همچنین ارائه دو برنامه ششماهه در سال و ایجاد یک درگاه مشترک را از جمله اقدامات کارگروه سندباکس برای فعالسازی و ساماندهی سندباکسهای بخشی اعلام کرد و در این زمینه گفت: «یکی از برنامههای جدی کارگروه سندباکس این است که سندباکسهای بخشی در ششماهه دوم سال فعالیت و عملکرد بیشتری داشته باشند. در این زمینه، مجوز سندباکسهای غیرفعال لغو و تصمیمگیری درباره آن سندباکس به کارگروه سندباکس محول میشود.»
در شرایطی وزارت اقتصاد به سندباکسها هشدار لغو مجوز داده که باید منتظر ماند و دید این وزارتخانه چقدر بر این تصمیم جدی است و چه میزان این موضوع بر افزایش عملکرد سندباکسها تاثیرگذار خواهد بود.
رئیس مرکز فناوری اطلاعات در بخش دیگری از صحبتهای خود ادامه داد: «یکی از تکالیف کارگروه به سندباکسهای بخشی ارائه برنامه ششماهه به کارگروه است. همچنین، پیشازاین هر یک از سندباکسهای بخشی، خودشان یک درگاه راهاندازی کرده بودند و کارگروه سندباکس در جریان فرایند رد یا پذیرش طرحها نبود. به همین منظور، برای ایجاد شفافیت در رد یا پذیرش طرحها، یک درگاه واحد و مشترک برای ارسال درخواستها ایجاد شد.»
طبق گفته تقوایی نجیب، در حال حاضر شرایط برای ارسال درخواستها، اعلام نتایج بررسیها در پنجره واحد محیط های آزمون فراهم شده است.
جدیدترین وضعیت سندباکس بازار سرمایه
سندباکس بازار سرمایه در سال 1400 به عنوان اولین سندباکس در ایران برای فعالیت مجوز گرفت اما تاکنون گزارشی از به نتیجه رسیدن طرحی در این سندباکس منتشر نشده است. احمد تقوایی نجیب، رئیس مرکز فناوری اطلاعات، امنیت فضای مجازی و اقتصاد هوشمند وزارت امور اقتصادی و دارایی در گفت وگو با راه پرداخت در این زمینه با بیان اینکه طرحهای متعددی در سندباکس بازار سرمایه بررسی شده اما تاکنون مصوبه ای نداشته است، دلیل این امر را در ریسک بالای تصمیم گیری در این حوزه اعلام کرد.
او در ادامه بیان کرد: «طرحهای سندباکس بازار سرمایه، در کمیته نظارتی سازمان بورس پرریسک شناسایی شدند و ازاینجهت که ممکن است تأثیر منفی بر بازار سرمایه بگذارند، رد شدند.»
طبق گفته تقوایی نجیب، قرار است تغییراتی در سندباکس بازار سرمایه ایجاد شود و نماینده جدیدی هم از سمت بازار سرمایه به کارگروه معرفی شده است.
طرحهای سندباکس بانک مرکزی چه شد؟
سندباکس بانک مرکزی نیز از زمان رونمایی در تیرماه سال گذشته تا انتشار گزارش عملکرد در مردادماه امسال، دو طرح را مورد ارزیابی قرار داده و یکی از آنها (طرحی در حوزه رمزارز) وارد مرحله دوم ارزیابی شده است.
توضیحات رئیس مرکز فناوری اطلاعات، امنیت فضای مجازی و اقتصاد هوشمند وزارت امور اقتصادی و دارایی درباره آخرین وضعیت طرحهای سندباکس بانک مرکزی بیانگر این است که این دو طرح تقریباً مورد پذیرش قرار گرفته و برای انجام اصلاحات در قوانین و مقررات، باید این دو طرح و نتایج محیط آزمون در اختیار شورای نظارت بانک قرار بگیرد.
سندباکس بیمه مرکزی معطل تشکیل کمیته رسمی
مجوز فعالیت سندباکس بیمه مرکزی نیز در چهارم تیرماه سال ۱۴۰۲ صادر شد و تقوایی نجیب درباره این سندباکس اینگونه توضیح میدهد که هنوز کمیته رسمی سندباکس در بیمه مرکزی شکل نگرفته و باید نمایندههای آن به کارگروه سندباکس معرفی شود.
او در ادامه از اعلام بیمه مرکزی مبنی بر ارسال سه طرح به سندباکس بخشی این نهاد خبر داد و در این زمینه توضیح داد: «تا زمانی که کمیته رسمی سندباکس در بیمه مرکزی شکل نگیرند، نمیتوان درباره طرحها تصمیمگیری کرد.»
شروع فعالیت سندباکس وزارت صمت؟
آخرین وضعیت سندباکس وزارت صمت طبق اعلام رئیس مرکز تتا، بیانگر شروع فعالیت این سندباکس و ثبتنام یک متقاضی است. این طرح به انبارهای هوشمند پرداخته و در مرحله ارزیابی قرار دارد.
همچنین، طبق گفته نوروزی، دبیر کارگروه سندباکس، در حال حاضر تأمین زیرساخت میزبانی و مدیریت فرایند چرخه درخواست از طریق پنجره واحد محیط آزمون تنظیمگری یا همان ایرانتما در دسترس قرار گرفته است و متقاضیان میتوانند از این طریق در سندباکس ثبتنام کنند.
آخرین وضعیت سندباکس وزارت ارتباطات
سندباکس وزارت ارتباطات نیز آخرین سندباکس بخشی است که مجوز فعالیت آن در یکی دو ماه اخیر صادر شده است. رئیس مرکز فناوری اطلاعات، امنیت فضای مجازی و اقتصاد هوشمند وزارت امور اقتصادی و دارایی درباره جدیدترین عملکرد این سندباکس توضیح داد که به دلیل اینکه زمان زیادی از صدور مجوز سندباکس وزارت ارتباطات نگذشته، به نمایندگان این سندباکس مهلت دادیم تا پیشنهادهای مطرح شده در جلسات کارگروه سندباکس را مطالعه و بررسی کنند که در جلسه آتی کارگروه، سندباکس وزارت ارتباطات باید پیشنهادهای خود را ارائه دهد.
چرا سندباکس در ایران فعلا نتیجه نداشته است؟
با این شرایط، بررسی فعالیت سندباکس در ایران نشان میدهد که پنج سندباکس در بانک مرکزی، بازار سرمایه، بیمه، وزارت صمت و وزارت صمت فعال هستند و تاکنون فقط عملکرد سندباکس بانک مرکزی و بازار سرمایه منتشر شده که این گزارشها، بیانگر نبود خروجی در این دو سندباکس است. بهعبارتدیگر، تاکنون طرحی از کسبوکارهای جدید و نوآور در سندباکس بانک مرکزی و بازار سرمایه به مرحله ثبت نهایی و اجرا نرسیده است.
در این زمینه، تقوایی نجیب، رئیس مرکز فناوری اطلاعات، امنیت فضای مجازی و اقتصاد هوشمند وزارت امور اقتصادی و دارایی عوامل عدم استقبال از سندباکس را در هزینه بر بودن تغییر مقررات، ضعف اطلاعاتی و عدم شفافیت در طرحهای ارائه شده میداند و دراینخصوص توضیح داد: «ملاحظات مقرراتی متعددی در حوزه تنظیمگری وجود دارد که ممکن است تغییر این ملاحظات برای تنظیم گران هزینه داشته باشد و به جهت عدماطمینان از آینده، بااحتیاط بیشتری عمل کنند.»
او ادامه داد: «دلیل دیگر بینتیجه ماندن سندباکس به این برمیگردد که تاکنون پانزده طرح در کارگروه سندباکس آسیبشناسی شده و این طرحها یا ضعف اطلاعاتی داشتند و یا شفاف نبودند.»
تقوایی در پایان صحبتهای خود ابراز امیدواری کرد که تا پایان سال با فراخوانهایی که در ادامه منتشر میشود، سندباکسهای بخشی فعالتر از قبل خواهند شد.