استارتاپ‌های بیمه‌ای به سبب پیچیدگی و سنتی بودن بافت صنعت بیمه همواره با مقاومت‌های بسیاری برای ورود نوآوری روبرو بوده‌اند. به گفته تعدادی از بازیگران حوزه اینشورتک، اعمال قوانین سلیقه‌ای بدون در نظر گرفتن بخش خصوصی چالش‌های متعددی را برای صنایعی مانند بیمه و فناوری‌های بیمه به وجود می‌آورد. با این وجود، سال گذشته یکی از متفاوت‌ترین سال‌های فعالان اینشورتک به سبب وضع قوانین جدید، تغییر ساختار بیمه مرکزی و داغ شدن موضوع سوییچ از سوی نهادناظر بود. اوایل سال 1402 بود که خبری با موضوع رای شورای رقابت در خصوص بلامانع بودن اجرای سوییچ و رد دعوی استارتاپ‌های دانش‌بنیان فعال در صنعت بیمه از سوی بیمه‌ی مرکزی در رسانه‌ها شد.
پس از آن، قائم‌مقام رئیس‌کل بیمه مرکزی با ارسال نامه‌ای از مدیران‌عامل شرکت‌های بیمه درخواست کرد تا اقدامات لازم برای فعال‌سازی سوییچ اجرا شود. همچنین رئیس‌کل بیمه مرکزی با حضور در نشست‌های خبری بر فعال‌سازی سوییچ تاکید داشت. در پی آن، سه استارتاپ ازکی، بیمه بازار و بیمه دات کام بیانیه‌ای را منتشر کردند و خواستار شفافیت فرآیند سوییچ، به رسمیت شناختن نظارت بیمه مرکزی بر شبکه فروش و تعامل با کارگزاران برخط با نگاهی عادلانه شدند و درخواست کردند تا از هرگونه اعمال نظر شتاب‌زده و سلیقه‌ای پرهیز شود. اما همچنان اجرای پروژه فعالیت سوییچ مرکزی بیمه موسوم به «آمیتیس» در هاله‌ای از ابهام مانده است.
از طرفی، با تاسیس آیین‌نامه فعالیت شرکت‌های فناور بیمه‌ای در شورای‌عالی بیمه و ابلاغ آن از سوی رئیس‌کل بیمه مرکزی به شرکت‌های بیمه، فعالیت استارتاپ‌های بیمه‌ای به رسمیت شناخته شد. به گفته برخی از فعالان صنعت بیمه این موضوع می‌تواند فرصت را برای حضور بازیگران جدید اینشورتک در صنعت بیمه تسهیل کند. در همین راستا، تصمیم گرفتیم به سراغ دو تن از بازیگران نوآور صنعت بیمه برویم و نظرشان را درباره این چالش‌ها و نگاه جدید رگولاتوری به استارتاپ‌های بیمه‌ای جویا شویم. در ادامه گفت‌وگوی تریبون‌نیوز را با محمدرضا فرحی، بنیان‌گذار بیمه بازار، هانیه کارخانه، هم‌بنیان‌گذار استارتاپ‌های یارا۷۲۴، هشتگ بیمه و تماسینو می‌خوانید.
فرحی، درباره اتفاقات سال گذشته به تریبون‌نیوز گفت: «در سال ۱۴۰۲، به طور کلی اوضاع خوبی در کشور وجود نداشت. در این سال ما چالش‌هایی مانند رکود تورمی، کمبود سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف و کاهش سرمایه‌گذاری خطرپذیر در استارتاپ‌ها را تجربه کردیم. همچنین سهم حق بیمه تولیدی از طریق درگاه‌های آنلاین هنوز پایین بود، اما با این وجود، استارتاپ‌های بیمه رشد قابل توجهی داشتند.»
او با اشاره به چالش‌های خود با رگولاتوری بیان کرد: «سال ۱۴۰۲ تنش‌های ما با رگولاتوری در ارتباط با مسائلی مانند قیمت‌گذاری استعلامات سامانه سنهاب ادامه داشت. با این حال، با تشکیل تیم مدیریت جدید بیمه مرکزی، محیط برای فعالیت‌های استارتاپ‌های بیمه آرامتر شد و فرصت‌های جدیدی برای این حوزه ایجاد شد.»
بنیان‌گذار بیمه بازار، سال ۱۴۰۳ را اینگونه پیش‌بینی کرد: «در سال ۱۴۰۳، به نظر می‌رسد که اتفاقات ویژه‌ای در شاخص کلان اقتصاد روی نخواهد داد و پیش‌بینی می‌شود که رکود تورمی ادامه خواهد داشت. با این حال، صنعت بیمه نسبت به سایر صنایع کمتر تحت تأثیر تغییرات شاخص‌های اقتصادی قرار می‌گیرد، بنابراین به نظر می‌رسد که رشد استارتاپ‌های این حوزه در سال آینده ادامه خواهد داشت.»
همانطور که پیش از این اشاره شد، موضوع سوییچ بیمه مرکزی از جمله ماجراهای چالش‌برانگیز سال گذشته در فضای استارتاپ‌های بیمه‌ای بود. فرحی در این‌باره گفت: «درباره سوییچ، واقعیت این است که هنوز نمیدانم دقیقا چیست و چه کارکردی دارد و وضعیت فعلی آن چگونه است. یک موضوع به عنوان سوییچ مطرح شد و با توجه به توصیفاتی که از آن شده بود برنامه‌ای برای حضور در بخش‌های مختلفی از صدور، پرداخت و استعلام بیمه بود. این موضوع به نظر می‌رسد که منجر به تصدی‌گری، انحصار و ورود نهادناظر به فعالیت‌های کسبوکارها خواهد شد.
پیش از این اعلام شده بود که سوییچ اختیاری است، اما به نظر می‌رسد که برنامه‌های توسعه‌ای در زمینه‌هایی که ممکن است به انحصار بخش خصوصی منجر شود، متوقف شده است و حداقل تاکنون چیزی درباره توسعه جدید آن شنیده نشده است. در بیمه مرکزی، تنها بخشی که از سوییچ استفاده می‌شود، استعلامی است که در ابتدای فرآیند خرید بیمه‌نامه قرار دارد. در این فرآیند، کاربر پلاک و کدملی خود را وارد می‌کند و اطلاعات بیمه‌ای فرد به صورت محدود توسط API آن برای ما ارسال می‌شود. اگر این فرآیند به عنوان سوییچ شناخته می‌شود، ما با آن مشکلی نداریم. اما به طور کلی به‌نظر می‌رسد موضوع سوییچ در حال حاضر منتفی شده یا مسکوت مانده است!»
هانیه کارخانه، نیز درباره تجربه خود از سال گذشته بیان کرد: «سال ۱۴۰۲، با وجود مشکلات اقتصادی و نوسانات نرخ ارز، برای استارتاپ‌های کشور سال موفقی نبود. اما اتفاق ویژه‌ای که برای استارتاپ‌های حوزه بیمه رخ داد؛ ورود نهاد ناظر برای بهبود تعریف نقش فعلی اینشورتک‌ها در صنعت بیمه بود. تا قبل از سال ۱۴۰۲، جایگاه مشخصی برای استارتاپ‌ها وجود نداشته و هنوز هم انجمنی مستقل برای اینشورتک‌ها وجود ندارد. این نشان می‌دهد که استارتاپ‌ها هنوز نقش خود را در صنعت بیمه پیدا نکرده‌اند و برای توسعه آن‌ها و ورود بازیگران جدید، نیاز به حمایت و تنظیمات قوانینی بوده است که خوشبختانه در سال گذشته به وقوع پیوست.»
به اعتقاد کارخانه، تصویب آیین‌نامه‌های تأسیس و فعالیت شرکت‌های فناور بیمه‌ای، راه‌اندازی سندباکس بیمه، اقدامات بزرگی هستند که تأثیرات آن‌ها را در سال‌های آینده خواهیم دید.
هم‌بنیان‌گذار استارتاپ یارا۷۲۴ با اشاره موانع رفع شده در سال ۱۴۰۲ گفت: «در سال ۱۴۰۲، پس از تصویب و تغییر آیین‌نامه سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه، دیگر مانعی برای سرمایه‌گذاری مستقیم شرکت‌های بیمه در استارتاپ‌ها وجود نداشت و این امر انگیزه بیشتری برای فعالیت استارتاپ‌ها فراهم می‌کند؛ زیرا همانطور که در زمین کاشت بذر بدون آب امکان‌پذیر نیست، استارتاپ‌ها نیز برای رشد و توسعه خود به منابع مالی نیاز دارند.»
کارخانه سال جدید را اینگونه پیش‌بینی کرد: «با توجه به آیین‌نامه‌های تصویب شده و بستری که برای فعالیت استارتاپ‌های بیمه ایجاد شده است، من نسبت به سال ۱۴۰۳ خوشبین هستم. امیدوارم که این تلاش‌ها برای نزدیک‌تر کردن فضای سنتی به نوآوری، منجر به رشد موفقیت‌آمیز استارتاپ‌های حوزه بیمه شود.»
به گفته هم‌بنیان‌گذار استارتاپ هشتگ بیمه، سوییچ بیمه مرکزی منافاتی با منافع استارتاپ‌ها ندارد. او در این‌باره به تریبون‌نیوز گفت: «من تاکنون متوجه دلیل مخالفت کارگزاران بیمه در مورد منع استفاده از سوییچ نشدم، چراکه نقش سوییچ سنهاب یک نقش مشخص و تنظیم‌کننده است و هرگز تداخل منافعی با استارتاپ‌ها نداشته است. یک کارگزار بیمه هنگامی که می‌خواهد یک عملیات بیمه‌ای انجام دهد، به تاریخچه بیمه‌نامه‌ای نیاز دارد. فرآیند سوییچ این امکان را به کارگزار بیمه می‌دهد تا بتواند استعلامات مورد نیاز خود را دریافت کند، مگر اینکه استارتاپ‌ها به دنبال موضوعات خارج از این استعلامات باشند و آن را محدودیت ببیند.»
کارخانه همچنین درباره تجربه استفاده از سامانه سوییچ بیان کرد: «در حال حاضر ما برای سه استارتاپ بیمه‌ای خود از این استعلامات استفاده می‌کنیم و هیچ محدودیتی در این فرآیند برای خود ندیده‌ایم. اگر کارکرد و عملکرد سوییچ سنهاب به درستی تعریف شود، کاملاً با آن موافقم، زیرا می‌تواند به بهبود عملکرد فرآیندها کمک کند.»
هانیه عرفانی‌نژاد